Een stiefouder in een nieuw samengesteld gezin staat voor een hele uitdaging: hij of zij doet zet het beste beentje voor, maar komt vroeg of laat wel eens gewrongen te zitten tussen

1. opkomen voor zichzelf (eigen behoeften, noden, idealen enz.) en
2. de noden en gewoonten van het gezin, de kinderen, de ouder.

Bij momenten worden we als stiefouder met vervelende gevoelens geconfronteerd. Ik heb ondervonden bij cliënten en mezelf dat deze behoorlijk ingewikkeld in elkaar zitten en voor veel verwarring zorgen.

Als we daar dan met onze partner ruzie over maken, wordt het een echte soep. Of misschien weten we wel wat er aan de hand is, maar slagen we er niet in om iets te veranderen zodat het leven aangenamer wordt.

Herkenbaar? Om je te helpen geef ik je hier 10 tips voor stiefouders.

1. Je wist niet waar je aan begon… dus wees mild voor jezelf

Laat ons een kat een kat noemen: toen jij verliefd werd op je partner en de kinderen er gratis bij kreeg, dacht je dat jullie er gewoon het beste van zouden maken.

Misschien slagen jullie daar ook (deels) in. Houden zo! Maar wist jij veel dat je je zou opwinden over al die dingen als tafelmanieren, vakantieregelingen, opvoeding, hoeveel tijd voor tv of computer, feestdagen, afwijkingen van de afspraken door de ex, hoeveel tijd je met je partner doorbrengt, wie rond rijdt, visies van oma’s, eigen kinderwens enz.?

Sommige stiefouders zeggen mij: “als ik had geweten hoe het zou zijn, was ik er nooit aan begonnen.” Je weet eigenlijk niet in welk avontuur je je stort en van goed bedoelde adviezen wil je niet weten. Of je neemt je voor alert te blijven maar hebt nog helemaal geen idee hoe moeilijk het kan worden.

De praktijk zet je vaak al snel met beide voeten op de grond. De landing kan hard aankomen.

Wees daarom mild voor jezelf.

2. Vraag niet wat je partner niet kan geven

Ondertussen besef je maar al te goed waar je aan begonnen bent.

Met je partner kan je praktische afspraken maken, je kan elkaar laten weten hoe je je voelt en wat je denkt. Waar je echter niet over kan onderhandelen is het feit dat hij of zij kinderen heeft en dat die kinderen aandacht vragen.

Dat is nu eenmaal zo.

Jij hebt gekozen voor een partner met kinderen. Niemand anders heeft die keuze in jou plaats gemaakt en niemand anders is daar dan ook verantwoordelijk voor.

Het is belangrijk hierbij stil te staan, want soms lijkt het alsof stiefouders het bestaan van de kinderen eigenlijk niet aanvaarden. Je partner kan daar natuurlijk niks mee.

• Ja, de vader/moeder in hem/haar is al geboren

• Nee, het speelgoed is niet helemaal te bannen

• Ja, je partner heeft dit al een keer meegemaakt

• Nee, dit is niet waar je als kind van droomde

• Ja, waren het maar meisjes in plaats van jongens

• Nee, Kerstmis is niet gemakkelijk

• Ja, waren het maar jongens in plaats van meisjes

• Nee, jij zou niet voor deze manier van opvoeden kiezen

• Ja…

Je ideaalbeeld ziet er ander uit en dat doet pijn. Daar mag je best verdrietig om zijn; dat is heel menselijk. Dit is rouwen. Of je moet je keuze herzien. Je kan je partner vertellen dat je het er moeilijk mee hebt en vragen of hij/zij naar je wil luisteren, maar je kan niet verwachten dat hij of zij de kinderen ongedaan maakt.

3. Liefde is nog steeds een werkwoord

Je bent in dit gezin beland omdat je voor je partner gekozen hebt. Zoals dat ook in gewone relaties het geval is, is het belangrijk dat je tijd en energie investeert in de relatie met je man of vrouw. Samen op stap zonder de kinderen, een wekelijks momentje voor jullie twee, samenzijn en luisteren naar elkaar. Geliefden hechten zich aan elkaar en worden onrustig als er scheurtjes in hun band lijken te verschijnen.

Meer dan in een normaal gezin is het onderhouden van de liefdesband nodig omdat jullie niet de ouders van dezelfde kinderen zijn. De band met je partner bindt je aan dit gezin. De uitdagingen van een nieuw samengesteld gezin zijn veel gemakkelijker te dragen als de liefdesrelatie goed zit.

4. Lik je wonden

We hebben allemaal littekens en gevoelige plekken opgelopen in ons verleden, de ene al wat meer dan de andere. In een samengesteld gezin worden deze gemakkelijk geraakt.

Stel je maar eens voor dat jij gevoelig bent voor ‘erbij horen’, dat je je maar op je gemak voelt als iedereen je graag ziet. Ik hoef er geen tekeningetje bij te maken dat het pijnlijk wordt als je dan met een ex of kinderen geconfronteerd wordt die jou liever zien gaan dan komen, of die jou als de schuldige van het kapotgaan van hun gezin bestempelen. Als je niet oplet ga je meteen in de tegenaanval en dan… tja, dan gaan de poppen pas echt aan het dansen.

Of stel dat je ouders er niet helemaal voor je konden zijn vroeger en het kind in jou zich verlaten heeft gevoeld. Je ontmoette je partner en dat voelde heerlijk omdat je je toen wel gesteund voelde. Maar op het moment dat je partner de ouderrol invult of met aandacht bij zijn of haar kinderen is, voelt het kind in jou zich weer alleen. Of je wordt jaloers als je ziet dat de kinderen krijgen wat jij niet gehad hebt.

Of: als jij vroeger alleen maar erkenning kreeg als je heel hard je best deed en de zorg voor broers of zussen of het huishouden droeg. Als je daardoor alleen maar in staat bent te zorgen in dit speciale gezin zal je snel uitgeput geraken en de andere gezinsleden stilletjes of luidkeels verwijten dat ze ‘nooit’ iets doen. Of omgekeerd: dat jij je maar in je nopjes bent als je zelf de wetten bepaalt. In een samengesteld gezin kom je dan al gauw van een kale kermis thuis.

Het is ok om gevoelige plekken te hebben, maar niet als de gevoelige plekken jou hebben. Een goed samengesteld gezin vraagt dat je vlot kan schakelen naar de volwassen modus.

Het kan erg verbindend zijn om je partner in je oude wonden deelgenoot te maken (ook je partner heeft er), maar de verzorging ervan is je eigen verantwoordelijkheid. Onze partner is ouder van zijn of haar kinderen, niet van het kind in jou.

“Schat, je bent nu bij je kinderen. Wil je straks even de tijd nemen om me vast te pakken? Het doet pijn in mijn hart. Die pijn hoort bij mij, maar ik zou het erg fijn vinden om jou even dicht bij mij te voelen. Wil je dat voor me doen?”

5. Ga verstandig om met je heldere kijk op dit gezin

Net omdat jij een buitenbeentje bent bij dit gezin, kan jij vanaf een grotere afstand kijken naar hoe de anderen met elkaar omgaan. Jouw blik is minder vertroebeld door de liefde waar de andere gezinsleden zich in baden. Noch draag jij de pijn die bij de verwerking van de breuk van hun vorige gezin hoort. Gemakkelijker dan je partner bespeur je zijn of haar loyaliteit aan het vorige gezin of het schuldgevoel dat met de breuk gepaard gaat. Of zie je hoe de kinderen hun ouder – jouw partner – een loer draaien zonder dat die dat in de gaten heeft.

Nu, bij iedereen is het wel wat en dat is ok. Bovendien kan je je partner niet redden.

Wel kan je van meerwaarde zijn als jouw unieke visie serieus genomen wordt. In de praktijk blijkt dat niet zo evident. Want niemand vindt het leuk om van een ander de indruk te krijgen dat ‘ie het niet goed doet.

Dit vergroot de kans dat er naar je geluisterd wordt:

  • Kijk altijd eerst naar jezelf en zuiver je blik van eigen grootste filters en emoties: wat zeggen deze over jou?
  • Wacht met reageren als er iets lastigs gebeurt. Haal eerst een paar keer diep adem of slaap er een nachtje over.
  • Spreek vanuit feiten en geef concrete voorbeelden.
  • Spreek vanuit liefde en benoem de liefde van je partner voor zijn of haar kinderen. Geef je conclusies niet als verwijten.
  • Als je partner het niet belangrijk vindt, maar jij wel, laat dan weten hoe jij je erbij voelt en wat jouw behoeften zijn. Over jezelf spreken werkt beter dan hem of haar om de oren slaan met jouw analyses.

“Schat, je ex vraagt om de zoveel maanden om de alimentatie te verhogen en jij stemt telkens toe. Ook al gaat het niet om mijn geld, toch heb ik het er moeilijk mee. Ik merk dat ik je minder aantrekkelijk vind als jij naar haar pijpen danst. Kunnen we daar samen eens over praten? ”

Pak je het fout aan, dan krijg je het tegenovergestelde effect van wat je bedoelde: jij wordt gezien als de schuldige, de boze stiefouder die moeilijk doet en roet in het eten strooit.

6. Sta jezelf toe je vuilbak te legen en je batterijen op te laden

Naast een goede relatie met je partner werkt het erg ondersteunend om contact te hebben met andere stiefouders uit je omgeving. Bij hen kan je van tijd je vuilbak even uitkieperen zonder dat je met twee woorden hoeft te spreken.

Hoewel dit geen pasklare oplossing is, kan het wel enorm opluchten. Bovendien relativeren de verhalen van de anderen de jouwe.

Je kan niet al je tijd en energie in dit gezin investeren, dan geef je te veel van jezelf weg. Het is bovendien belangrijk dat je partner ook wel eens iets met zijn of haar kinderen alleen doet. Benut die tijd voor jezelf. Doe leuke dingen en laad je batterijen op.

7. Print uit en kleef op je koelkast 🙂

Er zijn een aantal dingen die je gewoon moet weten over stiefouderschap:

  • Je hoeft niet alle kinderen even graag te zien, maar je kan wel beleefd blijven.
  • Val je partner of de andere ouder niet af in de aanwezigheid van de kinderen.
  • De ex verdient een plek.
  • Als je zelf geen kinderen hebt, koester je misschien nog idealen die niet verenigbaar zijn met de realiteit van het ouderschap. Je hebt niet kunnen groeien in het omgaan met kinderen, maar bent erin gesmeten. Toets af en toe eens met anderen. Bijvoorbeeld met vrienden of collega’s die wel zelf kinderen hebben.
  • Hoe lang jullie ook al samen zijn, jullie zullen altijd een samengesteld gezin blijven. Op cruciale momenten zal dat (een beetje) zeer blijven doen.

8. Weet dat jij niet de ouder van de kinderen bent

De kinderen van je partner hebben al twee ouders (ook als de andere ouder gestorven is). Probeer niet hun ouder te zijn, want dat ben je niet. De kinderen kunnen dan de behoefte voelen zich extra loyaal te tonen ten aanzien van de andere ouder of voelen zich niet meer helemaal op hun gemak bij jou, ook al heb jij alleen maar goede bedoelingen.

Jij bent ook niet zomaar ‘het vriendje of vriendinnetje’ van het kind. Jij bent de stiefouder. Dit betekent dat je de nieuwe partner bent van hun ouder. Je beslist mee over de dagelijkse orde en kan – als je daar het mandaat toe krijgt en dat aanneemt – ook iets te betekenen krijgen in grotere thema’s als opvoeding.

9. Leer uit je ergernissen en pijnpunten

Ik ga er van uit dat niemand in wezen slecht is. Ga eens na wat het over jezelf zegt als je je ergert aan de ex, je partner, of de kinderen. Misschien hebben zij eigenschappen die jij niet ontwikkeld of zelfs verbannen hebt? Of misschien spiegelen ze net die trekjes die jij ook hebt maar niet van jezelf wil zien

Wat je zegt ben je zelf, weet je nog?

Wie op deze manier naar de mensen rondom zich kan kijken, kan als mens enorm groeien en zijn of haar persoonlijkheid verrijken.

10. Blijf jezelf

Sommige stiefouders zuchten dat het complex is. Dat is het ook 😉

Maar het doen lukken van een liefdesrelatie in een nieuw samengesteld gezin is echt mogelijk. Neem de bovenstaande tips mee in je achterhoofd én blijf ook gewoon jezelf.

Jij bent een mens. Je kan liefhebben. Je mag fouten maken. Je kan leren. Je hoeft niet perfect te zijn. Je hebt alles in huis om dit gezin een kans te geven. Dus: weel mild voor jezelf én voor je gezinsleden. Zo kunnen jullie er samen iets moois van maken.


Het stiefouderschap is een uitdagende rol met ook mooie kanten. Je bent een bijzondere persoon in het leven van de kinderen en kan misschien op termijn een band met het krijgen die anders is dan die hun ouders met hen hebben. Je wordt dan een meerwaarde in het leven van de kinderen.

Dat is waarom ook wel gesproken wordt van plusouder, bonusouder of cadeau-ouder.

Pin It on Pinterest

Share This