“Herkenbaar artikel, dat van die frisdrank. Wij hebben daar ook problemen mee, maar anders.”

Luc en Marcia (*) hebben elk twee kinderen uit een vorige relatie – vier jongeren tussen 11 en 15. Zij leggen mij hun variant van het frisdrankprobleem voor:

De jongens van Marcia hebben altijd gewoon frisdrank gedronken. “Niet constant hoor”, voegt ze er snel aan toe. “Maar het is wel een gewoonte waar zowel hun vader als ik nooit een punt van gemaakt hebben.”

De kinderen van Luc vinden het daarentegen de normaalste zaak van de wereld om water te drinken. “Bij ons verschijnt er cola op verjaardagsfeestjes, anders niet.”

 

Daar zitten ze dan met zes aan tafel in hun grote huis

Een samengesteld koppel met vier kinderen waarvan er al een paar stevig puberen. Elk ‘deelgezin’ met andere gewoonten over frisdrank.

Luc’s kinderen vinden het niet eerlijk dat die van Marcia wel frisdrank mogen drinken en zij niet.

“Het is te belachelijk voor woorden,” verontschuldigt Marcia, die het een banaal onderwerp lijkt te vinden, “maar we geraken er zelf niet uit.” 

Luc legt uit dat ze hier al vaak over gepraat hebben. Nog voor ze gingen samenwonen zelfs. “Op een of andere manier kunnen we ons niet aan afspraken houden.”

Want bijvoorbeeld een gemiddeld gebruik vaststellen voor alle kinderen (“drie glazen per weekend” of “als de fles leeg is, is ze leeg”) is voor de hare een verlies en voor zijne winst. Bovendien wil Luc helemaal niet dat zijn kinderen een ‘slechte’ gewoonte aanleren.

 

Daar begint de discussie

Marcia vindt het zwaar overdreven om een glas frisdrank als slecht te bestempelen. Daar bovenop vreest ze dat haar jongens niet meer willen komen. Niet omwille van de frisdrank, maar wel omdat er volgens haar een steeds duidelijkere sfeer heerst van regeltjes. En dat in tegenstelling tot de gemoedelijkheid in het huis van haar ex-man.

“Logisch” repliceert Luc, “bij ons zijn er meer kinderen; hij hoeft maar met twee rekening te houden. En trouwens, ze verblijven meer bij ons dan bij hem. Hij kan de leuke papa spelen: pizza en frisdrank, doe maar op. Opvoeden en doordeweekse akkefietjes komen wel op onze nek, hé.”

Er blijken nog meer verschillen te bestaan in eetgewoontes en opvoedregels. Over opruimen, huiswerk, zakgeld en feestjes met vrienden.

 

Een oplossing alsjeblieft

Als ze beiden hun zegje gedaan hebben, kijken ze mij aan: “Hoe moeten we dit oplossen? Hoe geraken we van die verschillen af?”

Ik schuifel wat op mijn stoel en schraap mijn keel: “Hiervoor bestaat geen oplossing.”

Shocktherapie levert mij in ieder geval hun volle aandacht op.

“Je kan het een belachelijk onderwerp vinden, maar het lijkt alsof jullie niet beseffen hoe ingewikkeld zo een frisdrank-tegenstelling is.”

In een traditioneel gezin hoeft dit niet complex te zijn. Al ken ik verhalen van vriendinnen die met hun handen in het haar zitten over hun rebellerende pubers en hun ruzies. Of van ouders die verschillende meningen hebben waar kinderen handig gebruik van weten te maken.

In het samengesteld gezin zijn dit soort dagelijkse voorvallen al snel ontzettend beladen.

Want zie hier, enkele hete hangijzers uit het verhaal van Luc en Marcia:

 

Het gebruik van frisdrank hoort niet alleen bij de huisregels (het domein van het samengestelde koppel), maar valt ook onder opvoeding (het terrein van de biologische ouders).

 

De leeftijd van hun kinderen ligt niet ver uit elkaar waardoor er meer vergeleken wordt.

 

Het gaat om pubers.

 

Frisdrank is een gevoelig onderwerp voor hen.

 

Er is ook nog het bestaan van de ex-partners en hun keuze hierin. Het contact bepaalt of iets als frisdrank al dan niet ingezet wordt in een (ego)strijd om de kinderen.

 

Er kan een schuldgevoel leven bij de beide partners over de scheiding en/of wat ze hun kinderen allemaal aandoen.

Kijk, sommige koppels vegen dit soort problemen van de baan door hun kinderen eenmalig een duidelijke boodschap mee te delen: “Wij zijn dat gezeur om die cola beu. Vanaf nu een fles per weekend. Op is op. Pech als je dat niet leuk vindt.” Of, straffer nog: “Ga dan naar je vader als het daar beter is. We zullen zien hoe lang je dat volhoudt.”

Is dat fout? Dat wil ik niet noodzakelijk gezegd hebben. 

Vele paren willen het echter zo niet aanpakken. De enige optie die er dan overblijft is om echt als een multiculturele samenleving te gaan leven.

 

Multicultureel

Of het nu om cola of zakgeld gaat, een samengesteld gezin blijkt een multiculturele samenleving op kleine schaal. Net zoals op grote schaal – in onze maatschappij – staan onze gewoonten, gebruiken, waarden, normen en overtuigingen al eens symbool voor wie we zijn.

Het gaat over onze identiteit en of we ons daarin gerespecteerd weten.

Dat is waar het samengestelde schoentje begint te knellen: als het openen van een fles icetea een zaak van identiteit wordt.

Hier escaleert het gemakkelijk tot “wij” versus “zij”:

 

“Wij die altijd moeten toegeven.”

“Jouw kinderen die altijd voor gaan.”

“Mijn kinderen kunnen hier niet gewoon zichzelf zijn.”

“Wij die het onderspit delven.”

“Jij die niet ziet wat ik allemaal opoffer voor jou.”

“Jij bepaalt en wij moeten toegeven.”

“Jij die je altijd moreel superieur voelt en neerkijkt op mijn manier van de dingen aanpakken.”

 

Wikken en wegen

Als de weegschaal boven gehaald wordt, loopt het meestal niet goed af. Dat frisdrankgedoe krijg je niet opgelost als je op het niveau van hoeveelheden blijft denken.

Het dwingt je ertoe om de ogenschijnlijke tegenstelling te overstijgen. Om jezelf te overstijgen. Je blik open te trekken, een breder perspectief in te nemen. Het dwingt je oude overtuigingen in vraag te stellen, je open te stellen voor de waarden achter de keuzes van de ander.

Dat is het grote cadeau dat een multiculturele samenleving voor ons in petto heeft. (Is dat trouwens ook niet waar reizen naar een andere plek ons toe brengt? Dat we vanop een afstandje anders naar onszelf kunnen kijken?)

Ook al zou jij nooit diezelfde keuzes maken: kan je de waarden begrijpen achter de keuzes van de andere ‘cultuur’? Kan je respect betonen voor de beslissingen van de ander?

 

Terug naar Luc en Marcia

“Wat voor waarden schuilen er in godsnaam achter die blikjes vol troep?!” Luc ziet het niet en Marcia zwijgt schaapachtig. Alsof ook zij het antwoord eigenlijk niet weet en zich schaamt.

“Wat dacht je van gezelligheid? Van een thuis gevoel willen geven? Van je niet bij alles vragen hoeven stellen? Niet dat dat altijd de leidende waarden hoeven zijn, maar mag dat? Kan dat? Is er iets in jou, Luc, dat daar de waarde van kan inzien?”

Ik stel dezelfde vraag aan Marcia: kan zij zien wat de waarde is achter de keuzes van Luc?

We komen op gezondheid, niet de gemakkelijkste weg kiezen, helder en kwiek in het leven staan enzoverder.

 

Op tafel

Het is natuurlijk niet omdat een oplossing niet voor het grijpen ligt, dat er geen manieren zijn om hier mee om te gaan. Meer nog, om niet in een divergerende “wij-versus-zij”-spiraal te komen, MOET dit onderwerp op tafel komen.

Al was het maar om samen vast te stellen dat jullie er niet uit geraken, elkaars hand vast te houden en samen ‘onopgelost’ te zitten wezen. 

Bestaat er iets menselijker?

Ik ben ook een grote voorstander van het voorleggen van de paradox aan de kinderen. Niet in de hoop dat zij een beslissing zullen nemen of tot begrip hoeven komen zodat jullie van dit spannende conflict verlost geraken. Maar om hen te laten zien dat het leven dit soort complexe dingen met zich meebrengt. Dat je alles van meerdere kanten kan bekijken.

Daarin ligt de rijkdom van het samengesteld gezin: het draagt de potentie in zich om je geest open te breken.

Ok, behalve als therapeut misschien zit niemand te wachten tot zijn geest open gebroken wordt. Minimaal dien je wel met je partner tot respect te komen. Respect voor ieders eigenheid op te brengen, ook al zie je het elk anders. To agree to disagree.

Dat maakt dat je als koppel grond onder je voeten krijgt en wat draagvlak hebt om de ogenschijnlijke banale verschillen en patstellingen te laten bestaan. 

Leven in een samengesteld gezin vraagt moed en wijsheid.

Het is niet voor dummies, zeg ik altijd. En geen zorgen: niemand komt met moed en wijsheid op deze planeet, het zijn kwaliteiten die je je eigen kan maken. Dus voel je je een dummie?! Doe er dan iets aan.

Laat de patstellingen jouw groeimotor zijn.

 

(* namen  en andere verwijzingen naar identiteit zijn zoals altijd omwille van privacy veranderd)

Kunnen jullie ook hulp gebruiken bij de relaties in je samengesteld gezin?

Bekijk dan hier mijn actueel aanbod >>